- Γράφει ο Κώστας Χαλάστρας*
Ο Κώστας Γεωργίου γεννήθηκε στην Κύπρο το 1951, όταν ακόμη βρισκόταν το νησί υπό βρετανική κατοχή, και σε ηλικία 12 ετών η οικογένειά του επέλεξε να εμταβεί στο Λονδίνο. Κατατάχτηκε στο 1ο Τάγμα του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών, μια επίλεκτη μονάδα, στη Βόρεια Ιρλανδία. Βρέθηκε αντιμέτωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του απένανατι από τον IRA, τους μαρξιστές του MPLA στην Ανγκόλα καθώς και τους ομοϊδεάτες τους από την Κούβα που τους ενίσχυαν.
Αναγνωριζόταν από τους συμπολεμιστές του ως ένας από τους καλύτερους σκοπευτές της μονάδας με εξαιρετική φυσική κατάσταση και κατάρτιση στα στρατιωτικά, και φέρεται επίσης ότι συμμετείχε και έριξε 26 βολές στην «Ματωμένη Κυριακή» όταν πάνω από 30 πολίτες στο Ντέρι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. Αναφορές κάνουν λόγο και για πρόκληση επεισοδίων μετά από ανταλλαγή ρίψεων με πέτρες μαζί με τον φίλο του, Νικ Χώλ. Μερικούς μήνες αργότερα, στις 18 Φεβρουαρίου 1972, μαζί με τον Μίκαελ Γουέιχαουζ, λήστεψαν ένα Ταχυδρομείο για να συλληφθούν στη συνέχεια και να τους επιβληθούν ποινές 5 ετών φυλάκισης και απόταξης. Παρά το γεγονός ότι αργότερα ισχυρίστηκε ότι ήταν συνταγματάρχης , ο υψηλότερος βαθμός του Γεωργίου ήταν αυτός του δεκανέα και μάλλον δεν έλαβε ποτέ εκπαίδευση αξιωματικού.
Ο Κώστας Γεωργίου στη δεξιά σελίδα. Αριστερά η δίκη της Λουάντα που κατέληξε στις εκτελέσεις.
Απελευθερώθηκε σε δύο χρόνια. Το 1975 εργαζόταν προσωρινά στον κατασκευαστικό τομέα. Αναζητώντας έναν καλύτερο τρόπο για να βγάλει τα προς το ζην, αποφάσισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως μισθοφόρος. Θιασιώτης της περιπέτειας και του πολέμου, ήταν ο πρώτος Βρετανός πολίτης μισθοφόρος που έφτασε στην Αγκόλα ( στις 02.12.75), έχοντας προσληφθεί προηγουμένως από τους Ντόναλντ Μπέλφορντ, πρώην ιατρό του Βρετανικού Στρατού, και Κόλιν Τέιλορ ως εκπρόσωποι του FNLA του Χόλντεν Ρόμπερτ. Επισήμως, ο Γεωργίου θα εργαζόταν ως βοηθητικό προσωπικό σε νοσοκομείο στο βόρειο τμήμα της χώρας. Μετά την ανεξαρτησία της Ανγκόλας, οι οργανώσεις αναλώθηκαν σε εμφύλια διαμάχη όπου ο MPLA που δεχόταν βοήθεια από Σοβιετικούς και Κουβανούς πολεμούσε τον FNLA που υποστηρίζονταν από τη CIA. Ο Κώστας πέταξε στην Αγκόλα για να κανονίσει όλες τις διευθετήσεις για τον ίδιο και τους τρεις φίλους του Νικ Χώλ, Μίκαελ Γουέινραϊτ και τον Τσάρλι Χριστοδούλου (πιθανόν ξάδερφός του), όλοι οι παλιοί φίλοι από το Σύνταγμα αλεξιπτωτιστών.
Με το τμήμα του κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στην Ανγκόλα.
Ο «Κάλλαν» (όπως επικράτησε) ή «Τόνι Κούλεν» από έναν θανόντα συνάδελφό του, όπως ήταν το ψευδώνυμό του, οδήγησε ως επικεφαλής μια μικρή στρατιωτική ομάδα μαχητών FNLA το οποίο στα τέλη του 1975 βρισκόταν στα πρόθυρα διάλυσης. Ένας από αυτούς, Πορτογάλος, ο οποίος ονομαζόταν «Μαδέρα» ήταν πρώην πρωταθλητής μπόξερ. Οι Πορτογάλοι ήταν απαραίτητοι ως μεταφραστές στην αναδιοργάνωση των τμημάτων του FNLA που πραγματοποιούνταν στο Σάο Σαλβαδόρ ντο Κονγκό. Αυτή η ομάδα αποτελούνταν από μερικούς εξαιρετικούς, έμπειρους στρατιώτες, αλλά πάρα πολύ λίγους σε αριθμούς για να επιτύχουν μια αποφασιστική νίκη. Το πρώτο σώμα που προσλήφθηκε αποτελούταν κυρίως από άνεργους πρώην επαγγελματίες στρατιώτες. Οι νεοσύλλεκτοι αναχώρησαν από το αεροδρόμιο Gatwick του Λονδίνου, στις Βρυξέλλες, όπου έλαβαν ψεύτικα έγγραφα και από εκεί έφυγαν για την Kinsasha, από όπου πέρασαν τα σύνορα.
Οι υπόλοιποι, ιδίως οι ντόπιοι στρατιώτες είχαν πολύ φτωχή εκπαίδευση και υπήρχε θέμα επικοινωνίας αφού πολλοί εξ αυτών δεν μιλούσαν αγγλικά ή μιλούσαν ελάχιστα πορτογαλικά (επίσημη γλώσσα). Διέθεταν δύο Land Rovers εξοπλισμένα με αντιαρματικά 106 mm M40, Panhard M3/VTT APC, ένα θωρακισμένο Dodge , ένα αναγνωριστικό Ferret, ένα Panhard AML-90 με 90 χλστ αντιαρματικό, 3 Land Rovers με Browning 0.30 και ένα Land Rover με πολυβόλο Goryunova. Ωστόσο, η πολεμική τους απόδοση στη σύντομη εκστρατεία τους ήταν εντυπωσιακή κατά το διάστημα 5 Ιανουαρίου με 6 Φεβορυαρίου 1976 (1).
Μια ομάδα μισθοφόρων με τον Γεωργίου τον Ιανουάριο του 1976.
Σε μια μόνο ενέδρα, στις 3 Φεβρουαρίου 1976, σε μια φάλαγγα του MPLA, σκότωσε 60 με 80 από τους 600 περίπου κομμουνιστές MPLA και Κουβανούς, κατέστρεψε 3 με 4 σοβιετικά άρματα μάχης T-34/54/55 και 4 εκτοξευτές πυραύλων Katyusa, τα «αρμόνια του Στάλιν». Η επίθεση, που έγινε με μια μικρή ομάδα ανδρών, βασίστηκε στον αιφνιδιασμό. Οι αντίπαλοι τράπηκαν κατευθείαν σε φυγή μέσα σε πανικό μη προκαλώντας καμία απώλεια στους επιτεθέμενους. Ο Γεωργίου, «γελώντας και φωνάζοντας», πετσόκοβε τους Κουβανούς που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τα λαμπαδιασμένα τους οχήματα.(2) Μετά από λίγες ώρες και αφού βρήκαν πρόχειρο καταφύγιο στη ζούγκλα, πραγματοποίησαν δεύτερη επιδορμή αφήνοντας 40 νεκρούς εχθρούς και 1 άρμα μάχης. Ο Γεωργίου, πραγματικό «σκυλί του πολέμου», με απόλυτη αδιαφορία για τη δική του ασφάλειά του έτρεξε στον δρόμο και (..) προσπάθησε να σκοτώσει όσο το δυνατόν περισσότερους Κουβανούς.
Με την 60μελή περίπου ομάδα του προκαλούσε συνεχώς φθορά στους 1.600 περίπου αντιπάλους του πραγματοποιώντας συνεχώς ενέδρες, 6 τουλάχιστον αυτό το διάστημα, εφαρμόζοντας ό,τι αποκόμισε από τον βρετανικό στρατό. Με συνολικές απώλειες 20 ανδρών προκάλεσε εκατοντάδες και μεγάλες σε άψυχο υλικό. Ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή και διατηρούσε πάντα επιθετικό πνεύμα σε κάθε σύγκρουση. Η δραστηριότητά του ήταν τόσο έντονη και η επιθυμία για συνεχή πίεση του εχθρού όλη μέρα που πολλοί από τους στρατιώτες του δεν άντεχαν να τον ακολουθούν. Εντυπωσιασμένος με τις προσπάθειές τους, ο Ρομπέρτο έστειλε τον Χώλ πίσω στη Βρετανία για να στρατολογήσει ένα πλήρες τάγμα και απένειμε επίσης τον βαθμό του Συνταγματάρχη στον «Κάλλαν». Για να το κάνει αυτό, κατέφυγε στις υπηρεσίες της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Security Advisory Services (SAS), που ιδρύθηκε από τον πρώην αλεξιπτωτιστή Τζον Μπάνκς και τον πρώην ληστή Ντέιβ Τόμκινς.
Κατά τη διάρκεια της κράτησης, αναμένοντας τη δίκη.
Αρχικά επιτυχημένη, η μονάδα άρχισε να δείχνει σημάδια διάλυσης εξαιτίας της σκληρής ηγεσίας του Γεωργίου, καθώς εκτέλεσε 14 από τους στρατιώτες του επειδή λιποτάκτησαν και πήραν μαζί τους τα οχήματα της ομάδας.(3) Ο Βρετανός δημοσιογράφος Πάτρικ Μπρόγκαν χαρακτήρισε τον Γεωργίου ως «ψυχοπαθή δολοφόνο» που εκτέλεσε τους 14 μισθοφόρους του για δειλία και ήταν εξαιρετικά βάναυσος για τους μαύρους. Στις 31 Ιανουαρίου εκτέλεσε άλλους 23 που λιποτάκτησαν μαζικά. Υπολογίστηκε ότι συνολικά εκτέλεσε περίπου 170 άτομα προκαλώντας τρόμο ακόμα και στους βρετανούς μισθοφόρους συναδέλφους του.(4)
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρχε καμία πραγματική δομή στη δύναμη του Γεωργίου, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι άνδρες είχαν ονομαστικά βαθμούς και δεν ανέθεσε καθήκοντα διοίκησης, ενώ και στις μικρές πειθαρχικές παραβάσεις, πραγματικές ή φανταστικές, κάποιοι τιμωρήθηκαν σκληρά. Αυτές οι τιμωρίες/απειλές πραγματοποιήθηκαν καθ ‘όλη τη διάρκεια της εκστρατείας από πολλούς τοπικούς επικεφαλής από κάθε παράταξη και αποτελούσε μια κοινή πρακτική που εφάρμοσαν οι Κόουπλαντ, Χριστοδούλου και ο Γεωργίου. 
Φυσικά, η σκληρή αυτή αντιμετώπιση είχε ως συνέπεια να μην έρχονται πλέον εθελοντές αφού το προσωπικό δεν είχε πλέον εμπιστοσύνη στην ηγεσία του. Στον αντίποδα να σημειωθεί ότι οι εκτελέσεις έγιναν όταν, με το δεύτερο σώμα μισθοφόρων που ήταν εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας, 12 εξ αυτών σκοτώθηκαν όταν χειρίστικαν οπλικά συστήματα που δεν είχαν ιδέα και οι 14 λιποτάκτησαν παίρνοντας μαζί τους τα οχήματα. Από μερικά τέτοια περιστατικά γίνεται κατανοητό γιατί ο Γεωργίου είχε αυτή την αντιμετώπιση απέναντι στους άνδρες του αλλά και γιατί δεν τους άφηνε πολλά περιθώρια πρωτοβουλίας.
«Αυτός είναι ο μόνος νόμος εδώ», φέρεται να είπε προτού εκτελέσει έναν στρατολογημένο άντρα που κατά λάθος πυροβόλησε σε ένα φιλικό όχημα που παρανόησε ως εμπροσθοφυλακή μιας κουβανέζικης συνοδείας θέλοντας να ενσταλάξει την πεποίθηση μεταξύ των ανδρών του ότι δεν αναλαμβάνει κανείς πρωτοβουλία (προφανώς από το χαμηλό τους επίπεδο, δεν τους εμπιστευόταν) και, ως εκ τούτου, δεν θα διακινδυνεύει λάθη ή αποτυχίες και ήταν η ασφαλέστερη και καλύτερη πορεία δράσης τους. Σε αντίθεση με το πρώτο, το δεύτερο σώμα από την Αγγλία αποτελούνταν από άνδρες εργατικής τάξης χωρίς στρατιωτική εμπειρία ή πειθαρχία, απλά πρόθυμοι να βγάλουν εύκολα χρήματα. Κάποιοι δεν ήξεραν καν ότι θα ήταν μισθοφόροι.
Οι επιχειρήσεις συνεχίστηκαν και οι περισσότερες είχαν επιτυχές αποτέλεσμα. Όμως οι μικροί αριθμοί τους δεν μπορούσαν να κάνουν και πολλά απέναντι στο άφθονο έμψυχο υλικό του MPLA, της ενίσχυσης από εκατοντάδες/χιλιάδες Κουβανούς και τον πάσης φύσεως εξοπλισμό από τη Σοβιετική Ένωση. Ο «Συνταγματάρχης Κάλλαν» συνελήφθη από το MPLA μαζί με αρκετούς από τους άντρες του μετά την αποτυχία μιας σχεδόν αυτοκτονικής επίθεσης που ξεκίνησε εναντίον εχθρικών θέσεων νότια της Μακίλα. Οι αρχικές εκπληκτικές νίκες του, του δημιούργησαν την εντύπωση ότι με τη μικρή ομάδα μισθοφόρων θα μπορούσε να νικήσει τον κατά πολλές φορές μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο εχθρό.
Εντέλει ο Γεωργίου και άλλοι 12 δικάστηκαν στη διάσημη «δίκη της Λουάντα» τον Ιούνιο-Ιούλιο του 1976. Η δίκη μεταφράστηκε σε πέντε γλώσσες (Πορτογαλικά, Ισπανικά, Ρωσικά, Γαλλικά και Αγγλικά) και μεταδόθηκε στην τηλεόραση για να επιτευχθεί μεγαλύτερο αποτέλεσμα προπαγάνδας. Το αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο. Στις 28 Ιουνίου ο Γεωργίου καταδικάστηκε σε εκτέλεση, κάτι που πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουλίου. Οι κατηγορούμενοι που εκτελέστηκαν ήταν οι Κώστας Γεωργίου 25 (Κύπρος / ΗΒ), Andrew Gordon McKenzie, 25 (Ηνωμένο Βασίλειο), Derek John Barker, 35 (Ηνωμένο Βασίλειο) και Daniel Francis Gearhart, 34 (ΗΠΑ). Ο τελευταίος ήταν μόλις 3 ημέρες στη χώρα και δεν έριξε ούτε μια τουφεκιά και παρά τις παρεμβάσεις ακόμη και του Κίσσιγκερ, εκτελέστηκε. Επίσης, 3 κατηγορούμενοι έλαβαν ποινή φυλάκισης 16 ετών και άλλοι 3 24 χρόνια. Ο Αργεντινο-Αμερικανός, πρώην πεζοναύτης Gus Grillo και 2 ακόμη έλαβαν 30 χρόνια. Το MPLA δεν έχασε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τη δίκη για σκοπούς προπαγάνδας, προωθώντας το ως νίκη ενάντια στη Δύση και ως το τέλος του μύθου του αήττητου των λευκών μισθοφόρων κάτι που φυσικά δεν ίσχυε.
Η αδερφή του Γεωργίου, Παναγιώτα Γεωργιάδη, επετράπη να τον επισκεφτεί κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του στην Αγκόλα. Σε μια συνέντευξη στο BBC, είπε ότι μίλησαν κυρίως για την οικογένειά τους και τη δίκη, μιλώντας στα ελληνικά. Η σωρός του Γεωργίου επαναπατρίστηκε στην Αγγλία και θάφτηκε κρυφά σε νεκροταφείο στο βόρειο Λονδίνο σύμφωνα με τις τελετές της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Σημειώσεις
(1)CULTURE CLASH:THE INFLUENCE OF BEHAVIOURAL NORMS ON MILITARYPERFORMANCE IN ASYMMETRIC CONFLICTS ,σελ.102
(2) όπως παραπάνω, σελ.118
(3)Αυτό ήταν και το έναυσμα για τον Ρομπέρτο να υποβιβάσει τον Χριστοδούλου, τον οποίο κατηγόρησε για τα γεγονότα. Ένας στρατιωτικός δικαστής τον καταδίκασε να υπηρετήσει 6 μήνες στο μέτωπο χωρίς αμοιβή. Πέθανε στις 14 Φεβρουαρίου 1976 σε εχθρική ενέδρα. Κατηγορήθηκε ότι σκότωσε 167 μέλη του FNLA.
(4)Το πρώτο σώμα μισθοφόρων επιλέχθηκε από μια βρετανική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία (PMC), που διευθύνονταν από τους Τζον Μπάνκς, Κρις Ντέμπστερ και Ντέιβ Τόμκινς. Ο Γεωργίου δυσαρέστησε την ηγετική δομή της SAS εντός της εταιρείας και θεώρησε τον Μπάνκς ο οποίος παρέμεινε στη Βρετανία, ως προσωπική απειλή για τη θέση του.
Πηγές :
- mercenary-wars.net
- Newyorktimes.com/archives
- irishtimes, 15/12/2000.
- Twitter/Gwailo veraniego.
*Ο Κώστας Χαλάστρας είναι Φοιτητής στο Ιστορικό – Αρχαιολογικό τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Πηγή: Έπαλξη. Θέματα Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας
Πηγή: timesnews.gr
