Με την προσήκουσα τιμή προς τον καθηγητή της Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτη, για τη μεγάλη προσφορά του στα Ελληνικά Γράμματα, ας μου επιτραπεί να υπομνήσω,παρεμβαίνοντας ως προς την ορθή γραφή της ονομασίας της εορτης των Θεοφανείων, τα εξής:
Στην εκκλησιαστική χρονική περίοδο από τις 15 Νοεμβρίου ως τις 6 Ιανουαρίου εορτάζονται οι τρεις μεγάλες και επίσημες εορτες: «η εν τω Ναώ είσοδος της υπεραγίας Θεοτόκου», «η κατά σάρκα Γέννησις του Κυρίου και Θεου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού»και «τα άγια Θεοφάνεια του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού».
Έτσι κατονομάζονται και καταγράφονται οι τρεις αυτές εορτες της Εκκλησίας στα ιερά της βιβλία (στο Μέγα Ωρολόγιον και στα Μηναία).Αλλά στην πρακτική του εκκλησιαστικού βίου και εορτολογίου, και στη λαλιά του λαού, η ονομασία των τριών αυτών εορτών εκφέρεται με άλλες συντομότερες προσηγορίες. «Η εν τω Ναώ είσοδος της υπεραγίας Θεοτόκου» ονομάσθηκε γιά χρηστική συντομία «ιερά Εισόδια», και «η κατά σάρκα Γέννησις του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού», για τη ίδια χρηστική συντομία, ονομάσθηκε «Χριστούγεννα», εκ συναρπαγής, όπως λέγεται, παραπέμποντας στην ποιητική έκφραση των ύμνων της μεγάλης εορτης, όπου «η Γέννησις του Χριστού» υμνολογείται ως «η Χριστού Γέννα» (Δοξαστικό ιδιόμελο της Ώρας Θ´). Αλλωστε και στο έγκριτο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Αρχαίας – Μεσαιωνικής- Νέας, Εκδ. ΠΑΠΥΡΟΥ, που σχεδιάσθηκε και συγκροτήθηκε με τη συμβολή του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη, στο λήμμα για τα «Χριστούγεννα», διαβάζουμε: [ΕΤΥΜΟΛ. Συνθ. εκ συναρπαγής <φρ. η ΧριστούΓέννα, αλλαγή γένους κατά τα ουδ. (πρβλ. τα Θεοφάνεια < η Θεοφάνεια)].
Κατά συνέπεια, και για «τα άγια Θεοφάνεια του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού», τη μεγάλη εορτή, που επισφραγίζει τον εορτασμό του Δωδεκαημέρου, δεν θα ήταν δυνατό να ισχύσει αναλογικά η ίδια γλωσσική κανονικότητα «εκ συναρπαγής», όπως καί στο λήμμα του Λεξικού αναφέρεται, και να γίνει αποδεκτή, και να παραμείνει «κατά πολυχρόνιον έθος» (κάτι που δεν μπορεί κανείς ούτε να αγνοήσει, ούτε να παραβλέψει), η «ανορθόγραφη» έστω «παραδοσιακή γραφή» τα «Θεοφάνεια», η οποία και οπτικώς ακόμη παραπέμπει στην αρχαία εκκλησιαστική εορτή της «Θεοφανείας», έστω και με την «εκ συναρπαγης» ανορθογραφία της; Στο ίδιο Λεξικό άλλωστε υπάρχει λήμμα και για τα «επιφάνεια» (αρχαίες θυσίες που γίνονταν κατά την ειδωλολατρική εορτή της επιφανείας), στο οποίο λήμμα διαβάζουμε· [ΕΤΥΜΟΛ. <επιφάνεια (ενν. ιερά) «τα τελούμενα κατά την εορτήν της επιφανείας»]. Και λεξικογραφούνται μάλιστα «τα επιφάνεια», σε ουδέτερο γένος, σέ πληθυντικό αριθμό, και γράφονται ακριβώς με «ει» (έψιλον ίώτα) και όχι με«ι» (ιώτα), όπως δηλαδή με «ει» (έψιλον ίώτα) γραφονται και τα «Θεοφάνεια».
Και συνεπώς, αν λάβουμε υπόψη μας τά αντίστοιχα επίθετα:«θεοφανής» και «επιφανής»,που έχουν καταχωρηθεί στο ίδιο Λεξικό, και προχωρήσουμε στη θεματική τους διερεύνηση, τότε πως θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε την προτεινόμενη για τα «Θεοφάνεια» γραφή με «ι» (ιώτα), ως ορθή, παραπέμποντας στα Ίσθμια και στα Πυθία, ως αποδεικτικά στοιχεία, και όχι πολύ περισσότερο στα «επιφάνεια» (ενν. ιερά), «τα τελούμενα», όπως στο ίδιο Λεξικό λέγεται, προς τα οποία μάλιστα τα «Θεοφάνεια» έχουν και «παραγωγική γλωσσική συγγένεια»;
Αυτά, νομίζω, αρκούν. Αλλά τώρα, για να αποφευχθούν ήδη ανεξέλεγκτες διορθώσεις στα βιβλία των ιερών αναλογίων, στη γραφή που από τα χρόνια των τυπογραφείων της Ενετίας επικράτησε, ταπεινά φρονώ ότι θα χρειασθεί, έγκαιρα μάλιστα, κάποια άλλη υπεύθυνη και μελετημένη διαχείριση και παρέμβαση.
Πηγή: timesnews.gr
