ΚΡΙΤΩΝ ΑΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ
Η παραίνεση του έμπειρου
Αν σκάψεις βαθιά στην ψυχή μου θ’ ανακαλύψεις τον πόλεμο.
Έχει κι αυτός τους εχθρούς του και κρύβεται, αποκοιμιέται
περιμένοντας. Αν δεν ήταν η άνοιξη, τα οπωροφόρα δέντρα,
οι λευκοί κρίνοι, της καρδιάς το σκίρτημα, το έκπαγλο φως
θα ζούσε πολύ στην επιφάνεια. Η ποίηση είναι εχθρός του πολέμου.
Εμάς τους δύο που βαδίζουμε χεροπιασμένοι φοβάται ο πόλεμος.
Γι’ αυτό μη λύνεται ποτέ τα χέρια, μην περιφρονείτε τα πουλιά,
κάθε μέρα στους κήπους· να κοιτάτε τον ήλιο στα μάτια.
Μακριά κι απ’ τους ρήτορες. Ακούτε καλύτερα
των ρυακιών του ψιθύρους.
(“Περιπτώσεις καθημερινότητας”, 1959)
Ο Άγιος Θωμάς
Δε γέλασα ποτέ ποτέ κανένα
έτσι πού ή αλήθεια να χλωμιάσει
κι αδύνατη να γίνει ή διαφυγή μου.
Τον Άγιο Θωμά τον είδα μπρος μου
και χαίρω πού τον είδα. Βγήκα έξω,
τσιγάρα από το κιόσκι ν’ αγοράσω.
Σούρουπο ήταν. Τα νέφη είχαν κατέβη
στην άσφαλτο κι ανάμεσά τους είδα
τον ‘Aγιο Θωμά δίχως μια λάμψη
πού ντύνει την παραίσθηση, έτσι ακέριο,
ενσώματο στην ερημιά του δρόμου.
Ερχόταν κατεπάνω μου o Άγιος.
Κι όπως ένας πού σκέφτεται αδιάκοπα
αγαπημένο πρόσωπο και ξάφνου,
τη γωνιά στρίβοντας, το συντυχαίνει,
έτσι κι εγώ τον σύντυχα μπροστά μου.
Τον γνώρισα όπως την τοιχογραφία
στο νου μου έφερα την ώρα εκείνη
βυζαντινής μητρόπολης. Ήταν γέρος
πολύ, θλιμμένος και βασανισμένος,
σχεδόν ρακένδυτος, με γένια
και με φρύδια, σμιχτά, μάτια θλιμμένα.
Είμαι ο Άγιος Θωμάς δε μου ‘πε,
αλλά ποιος αμφιβάλλει πώς αυτός ήταν
άφου στο ‘να του δάχτυλο είχε μείνει
αίμα πηχτό; Ποιος αμφιβάλλει;
Μοναδική η στιγμή να ‘μαι μπροστά του.
Τον κοίταζα πολύ και κείνος στάθη.
Κι οι δυο μας δε μιλούσαμε,
μα ‘γώ βιάστηκα λίγο μη τον χάσω.
– Άγιε Θωμά, είμαι αγέρωχος απόψε,
γιατί νίκησα μέσα μου το θάνατο
το θάνατο πατήσας κι είμαι τώρα
έξω να βρω τσιγάρα ν’ αγοράσω.
Άγιε Θωμά, αναστήθηκα και να ‘μαι.
Εκείνος έκαμε μια κίνηση ασυναίσθητα
κοιτώντας το βαμμένο δάχτυλο, σε μένα
έτοιμος ν’ ακουμπήσει. Κίνηση μονάχα.
Όμως τ’ απόσυρε. Ήταν μια συνήθεια.
Τότες είδα την απιστία του πάλι
δισταχτική, μα βέβαιη, σαρκωμένη.
-Αναστήθηκα, του ‘πα. Μέρωσα τον κόσμο.
Σήκωσα το κεφάλι, είπα τ’ όχι
πολλές φορές· Κοίταξε τις πληγές μου.
Να ο εμπτυσμός στο πρόσωπό μου, δείγμα
καλύτερο τι θέλεις; Να ή κεντημένη
πλευρά μου. Να το μάγουλο μου
κατέρυθρο, πού έστρεψα. Το κέρδος
μοίρασα και το φθόνο σήκωσα στ’ αλήθεια.
Άγιε Θωμά, σκληρές ήταν οι μέρες.
– Τα έθνη μάχονται, είπε. Σύρε να πεθάνεις.
Τα έθνη ψεύδονται. Κράξε την αλήθεια.
“Αν θες ν’ αναστηθείς, πέθανε πρώτα.
– Πέθανε ο αδελφός μου, τον σταυρώσαν,
το ίδιο είναι, ο κόσμος υποφέρει
αιχμάλωτος στα πάθη του, το ίδιο είναι.
Το παιδί διόλου δεν προφταίνει
άντρας να γίνει, ή κόρη να ωριμάσει
κι ο άντρας να χαρεί τη λευτεριά του.
Το ίδιο είναι. Τι είναι σκληρός θάνατος,
το θάνατο να βλέπεις. Το ίδιο είναι,
Άγιε Θωμά, πολύ έχω πεθάνει…
Κι έφυγε ξαφνικά. Τα νέφη σπάσαν
ωσάν σεντόνι κι έφυγε από μέσα.
Και τότε μες στη νύχτα ψάχνω να ‘βρω
πληγές μες στο κορμί μου. Είδα αίμα.
Δεν αναστήθηκα λοιπόν; Το δάχτυλό μου
βύθισα στις πληγές. Ω, αυτές υπάρχουν.
Όμως ο Άγιος έφυγε. Ούτε κατεδέχθη
ν’ αγγίσει τις πληγές. Φώναξε μόνο:
– Πληγώσου κι άλλο, γιατί αυτό δε φτάνει.
(“Δυο άνθρωποι μέσα μου”, 1957)
ΚΡΙΤΩΝ ΑΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ (1916-1979). Ο Κρίτων Αθανασούλης γεννήθηκε στην Τρίπολη. Παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου στην Αθήνα (διέκοψε τις σπουδές του στο τρίτο έτος), και εργάστηκε αρχικά κοντά στον Ρήγα Γκόλφη και στη συνέχεια στο Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Αθηνών, όπου είχε τη θέση του διευθυντή. Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1940 και είχε τίτλο Κάιν και Άβελ. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Η Εφημερίδα των Ποιητών, όπου ήταν και μέλος της εκδοτικής ομάδας. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1963 για τη συλλογή Αγριόχοιρος), το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1969 για τη συλλογή Το μικρό μου σύμπαν) και το βραβείο ποίησης του ιταλικού περιοδικού Bataglia Letteraria (1956 για τη συλλογή Ξενοδοχείον ο κόσμος). Η ποιητική πορεία του Αθανασούλη ξεκίνησε από το χώρο του λυρικού και κοινωνικού λόγου και οδηγήθηκε σταδιακά στην υπαρξιακή αγωνία και τον εσωτερικό λόγο. Ασχολήθηκε επίσης με το κριτικό δοκίμιο και το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Πέθανε από καρδιακή ανακοπή. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κρίτωνα Αθανασούλη βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Κρίτων Αθανασούλης», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.350-352. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Σταμέλος Δημήτρης, «Αθανασούλης Κρίτων», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας1. Αθήνα, Χάρη Πάτση, 1968 και χ.σ., «Αθανασούλης Κρίτων», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983. (Πηγή: www.ekebi.gr)
Πηγή: timesnews.gr
